|
AMPHIPODA (Beach
hoppers,sand fleas,scuds,amphipods)
แอมฟิพอดเป็นครัสตาเซียนทีมีขนาดเล็ก
อาศัยอยู่ในทะเลและในน้ำจืด แต่ส่วนใหญ่จะพบในทะเลAmphipods
ประกอบด้วยสมาชิกมากกว่า 5,500 ชนิดส่วนมากอาศัยในทะเล ร่างกายมักแบนข้าง
(laterally compressed) ไม่มี carapace ตาเป็นแบบ sessile ระยางค์อก
(thoracic appendages) ทั้งหมดไม่มี exopodites นอกจากนี้ระยางค์คู่ที่
2 และที่ 3 มักเปลี่ยนไปเป็น prehensihe organs เรียกว่า gnathopods
ซึ่งมักจะมีขนาดต่างกันในตัวผู้และตัวเมีย
ลักษณะทั่วไป (General
features)
ลำตัว (Body) ลำตัวของแอมฟิพอด
Suborder Hyperiidea แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ หัว (head) อก (pereon
or thorax) และท้อง (abdomen)
หัว (head) ส่วนใหญ่กลม รูปร่างของหัวจะแตกต่างกันไปตามกลุ่มและชนิด
การวัดความยาวของหัวถ้ามีจงอยปาก (rostrum) ต้องวัดรวมด้วย แอมฟิพอดใน
Suborder Hyperiidea โดยทั่วไปมีตาใหญ่ ซึ่งจะคลุมพื้นที่ด้านข้างของลำตัว
แต่ในพวก Physosomata, Family Vibliidae มีตาเล็ก รยางค์ที่ส่วนหัวมี
6 คู่ ประกอบด้วยหนวดคู่ที่ 1(antennule) หนวดคู่ที่ 2(antennae) mandibles
1 คู่ maxillae 1 คู่และmaxillipeds 1 คู่
อก (Pereon or thorax) ประกอบด้วยปล้อง
7 ปล้อง แต่ละปล้องเรียก pereonites ปล้องอกปล้องต้น ๆ ในบางสกุลเชื่อมติดกับส่วนหัว
ปล้องอกทุกปล้องมีรยางค์ 1 คู่ รยางค์ที่ปล้องอกเรียกว่า pereopod
เป็นแบบ uniramous ขาอกแบ่งออกเป็นข้อ 7 ข้อ (นับจากโคนขาไปหาปลาย)
ดังนี้ : coxa (ซึ่งมักมองเห็นไม่ชัด), basis, ischium, merus, carpus,propus
และ dactyl ขาอกมีลักษณะเป็นก้าม (chelae) หรือคล้ายก้าม (subchelae)
coxa ของ pereopod อาจเชื่อติดกับปล้องอก หรือแยกจากกันโดยมีร่องแบ่ง
ส่วนใหญ่ขาอกคู่ที่ 3-4 มักเรียวและเป็นแบบง่าย ขาอกคู่ที่ 5 โดยทั่วไปมีลักษณะคล้ายก้าม
(subchelae) basis ของแอมฟิพอดบางกลุ่มมีส่วนหลังของขาขยายใหญ่ ขาอกคู่ที่
7 มักเล็กกว่าขาคู่อื่นอีก 6 คู่ บางชนิดอาจมีเพียง basis เพียงข้อเดียว
แอมฟิพอดใน Family Lanceolidae มีปลายของ propus ขยายใหญ่ และมีลักษณะเหมือนช้อนคลุมฐานของ
dactyl จนมิด เรียกลักษณะนี้ว่า hooded dactyl
ท้อง (Abdomen) ประกอบด้วย 6 ปล้อง แบ่งออกเป็น
2 ส่วน แยกจากกันชัดเจน ส่วนแรกเรียกว่าpleon มี 3 ปล้อง (pleon 1-3)
แต่ละปล้องมีรยางค์ 1 คู่ มีชื่อเรียกว่า pleopod ส่วนที่ 2 ประกอบด้วยปล้อง
3 ปล้อง ส่วนนี้เรียกว่า urosome ทุกปล้องมีรยางค์ 1 คู่ มีชื่อเรียกว่า
uropod ปล้องท้าย 2 ปล้องของ urosome เชื่อมติดกัน การวัดความยาวลำตัวของแอมฟิพอด
ควรวัดถึงปลายปล้องท้ายของ urosome ปลายสุดของลำตัวมีลักษณะเป็นแผ่นรูปสามเหลี่ยม
หรือเป็นแผ่นกลม เรียกว่า telson รยางค์ที่ส่วนท้องเป็นแบบ biramous
ซึ่งประกอบด้วย protopods, endopods และ exopods รยางค์มีขนาดใหญ่เห็นได้ชัดเจน
|
